به دنبال شيوع بيماري کرونا و بسته شدن مرزها، رانندگان فعال در بخش ترانزيت با مشکل جديدي روبه‌رو شده‌اند که به گفته خودشان عملا آنان را زمين‌گير کرده است. بنا به اطلاعات موجود، به دليل بسته بودن مرزها، شرکت‌هاي حمل و نقلي و حتي رانندگان خود مالک ترکيه‌اي، کاميون‌هاي خود را به صورت «خالي» به اين طرف مرز مي‌فرستند و کالاهاي ايراني را که براي صادرات در نظر گرفته شده، بار مي‌زنند و به آن طرف مرز مي‌برند.
در اين بين رانندگان ترانزيت ترکيه با قيمت‌هاي نجومي کار حمل کالاهاي صادراتي ايران را از مرز ترکيه انجام مي‌دهند و توليدکنندگان داخلي نيز براي تداوم صادرات محصولات خود، چاره‌اي جز پذيرش قيمت‌هاي نجومي حمل بار به ترکيه را ندارند.
ترکيه پيش از اين و در اوايل اسفندماه سال گذشته، ورود کاميون‌هاي ايراني به کشور خود را ممنوع کرد و موجب صف‌هاي طويل در پشت مرزها شد. اين در حالي است که از هفدهم اسفندماه سال گذشته، ايران نيز در اقدامي متقابل ورود کاميون‌هاي ترک از مبدا گمرکات ترکيه را به کشور ممنوع کرد.
به گفته رانندگان ترانزيت اين مشکل از آنجا شکل گرفت که تا پيش از اين اقدام متقابل ايران نيز، کاميون‌هاي ترکيه نمي‌توانستند به صورت خالي وارد ايران شوند و اقدام به بارگيري کنند ولي اکنون اين کار را با ترفندي خاص انجام مي‌دهند. رانندگان ترانزيتي مي‌گويند کاميون‌هاي ترکيه که از کشور ترکيه براي جمهوري آذربايجان بار زده‌اند، به جاي برگشت از مسير گرجستان تغيير مسير داده و از مبادي ورودي گمرک آستارا و بيله‌سوار وارد ايران شده و اقدام به بارگيري کالا به ترکيه مي‌کنند. در واقع اين کاميون‌ها به دليل اينکه از گمرکات مشترک ايران با ترکيه قادر به ورود به ايران نيستند؛ مسير خود را عوض کرده و به آذربايجان مي‌روند و از آنجا به ايران وارد مي‌شوند. اين در حالي است که مرزهاي مشترک ايران با ترکيه بسته است و کاميون‌هاي ايراني اجازه حمل کالاهاي صادراتي به ترکيه را طبق دستور مقامات ترکيه ندارند.همزمان با ترکيه و مرزهاي مشترک ايران با اين کشور، رانندگان از وجود مشکلات مشابه در مرزهاي شرقي خبر مي‌دهند و مي‌گويند در مرزهاي شرقي، به وي‍ژه مرز دوغارون، ناوگان افغانستاني به صورت خالي وارد کشور شده و بارگيري و اقدام به حمل بار مي‌کنند اما اجازه ورود از مرز دوغارون به کاميون‌هاي ايراني داده نمي‌شود و اين موضوع عملا رانندگان ايراني فعال در بخش حمل و نقل بين‌المللي را بيکار کرده است. مشکل تردد کاميون‌هاي ترانزيتي ايران که حامل کالاهاي صادراتي است در حالي شدت گرفته که پيش از اين مديرعامل يک شرکت حمل و نقل بين‌المللي در آذربايجان نيز در نامه‌اي به رييس کل گمرک ايران مشکلات مربوط به اين بخش را تشريح کرد و خواستار رسيدگي به مشکلات موجود شد. او در اين نامه عنوان کرده است: با توجه به شرايط موجود فعلي و شيوع بيماري کرونا در کل دنيا و بسته بودن مرزها، کاميون‌هاي کشور ترکيه از طريق آذربايجان اقدام به حمل محموله به کشورهاي همجوار کرده و سپس از طريق گمرکات شمال شرق، ايران وارد کشور شده و اقدام به بارگيري محموله‌هاي صادراتي ايران به قيمت‌هاي نجومي و دلبخواه به مقصد ترکيه مي‌کنند و اين درحالي است که صنعت حمل و نقل ايران به خصوص شرکت‌هاي حمل و نقل بين‌المللي و کاميون‌هاي فعال در زمينه بين‌الملل در حالت سکون هستند.
او در بخش ديگري از اين نامه تاکيد کرد: با توجه به مشخص نبودن وضعيت مرزها و مشکلات مالي پيش آمده براي رانندگان که توانايي تامين مخارج خانواده‌هاي خود را ندارند اين موضوع منجر به اعتراض به وضعيت موجود شده است. لذا خواهشمند است اقدامات و دستورات لازم جهت رفع ممنوعيت تردد کاميون‌هاي ايراني و حمل کالا طبق قوانين و به خصوص ممنوعيت تردد و بارگيري کاميون‌هاي خارجي و غير ايراني به خصوص کاميون‌هاي ترکيه را مبذول نماييد.روش عجيب «ترانشيب»
با توجه به شيوع کرونا در کشورهاي همسايه ايران، روشي که گمرکات و اتاق‌هاي بازرگاني کشورها براي تبادل کالا در نظر گرفته بود، ترانشيب کالا به صورت مبادله کالا در مرزها بود. کاميون ايراني، کالاي ايراني را در مرز به کاميون عراقي يا ترکيه‌اي تحويل مي‌داد تا هر کشور بر اساس پروتکل‌هاي مخصوص به خود، اقدام به واردات کالا کند. در واقع اين روش، هم براي صادرات و هم براي واردات کالا در نظر گرفته مي‌شود و منافع هر دو طرف را به همراه دارد.
اما به نظر مي‌رسد که با تحولات رخ داده در مرزهاي ترکيه و افغانستان، حداقل در عمل خبري از «ترانشيب کالا» نيست و طرف‌هاي خارجي، به صورت مستقل وارد کشور شده و کالاي داخلي را با قيمت‌هاي نجومي به کشور خود مي‌برند.شيوع کرونا در مرزها
در يک هفته گذشته، صف کاميون‌هاي ايراني که پشت در مرزهاي مشترک ايران با کشورهايي چون عراق، اقليم کردستان، ترکيه، کشورهاي آسياي ميانه، افغانستان و پاکستان براي تعيين تکليف بار صادراتي مانده‌اند طولاني‌تر شده است. بسياري از رانندگان کاميون که کالاي وارداتي کشورهاي ديگر را حمل مي‌کنند براي ورود به خاک ايران دچار مشکل شده‌اند. بيشترين مشکل نيز در مرز «ميرجاوه»، مرز مشترک ايران با پاکستان ديده شده که رانندگان ايراني براي ورود به خاک ايران با صف‌هاي طولاني و معطلي‌هاي چند روزه روبه‌رو بوده‌اند. ضمن اينکه مرزهاي زميني ايران با عراق نيز از روز هجدهم فروردين بسته مانده است. پنج مرز مشترک زميني ميان ايران و عراق، شامل شلمچه، شيب، زرباطيه، منذريه و مندلي وجود دارد که بيشتر آنها بسته است و رانندگان با بلاتکليفي، منتظر ورود و حمل کالاي صادراتي به عراق هستند.از همان روزهاي ابتدايي شيوع کرونا، مديريت حمل و نقل و لجستيک به عنوان يکي از مهم‌ترين بخش‌هاي تاثيرپذير از قرنطينه و محدوديت‌هاي اجتماعي مطرح شد. کشورهاي مختلف براي جلوگيري از ورود اپيدمي به کشور خود، اولين راهکار را «بستن مرزها» ديدند و اين راهکار همچنان تداوم دارد و البته مي‌تواند به «اختلال در زنجيره تامين کالا» و حتي «مختل شدن روند صادرات و واردات» نيز منجر شود.
منبع: روزنامه اعتماد