محمدجواد عطرچيان-کارشناس رسمي دادگستري در حوزه حمل‌ونقل|

جناب وزير وقت بخير!
سال 1298 که ناصرالدين‌شاه وزارت فوائد عامه را تأسيس کرد و مسئوليت مربوطه به احداث راه، پل و راهداري را بر عهده آن وزارتخانه گذاشت، هزينه راه‌سازي با اخذ «باج راه» يا همان عوارضي امروز که در راهدارخانه‌ها اخذ مي‌شود، تأمين مي‌شد. البته رقم آن از حدود سيصد هزار تومان در سال تجاوز نمي‌کرد.
در سال 1301 «اداره کل طرق و شوارع» در وزارت فوائد عامه و تجارت تشکيل شد تا از طريق تقسيم‌بندي نواحي مختلف کشور و... کار ساخت‌وساز و راهداري با جديت بيشتري دنبال شود.

اواخر سال 1308 و اوايل 1309مرحوم محمدعلي فروغي که تازه به ايران برگشته بود، وزارت فوائد عامه و تجارت را به دو وزارت تازه تأسيس «وزارت اقتصاد ملي» و «وزارت طروق و شوارع» تقسيم کرد و حسن تقي‌زاده را در رأس آن قرار داد تا کار ساخت‌وساز زيربناها با رونق بيشتري پيگيري شود.
در سال 1315 وزارت طروق و شوارع به وزارت راه تغيير نام يافت و در سال 1353 وزارت راه به وزارت راه‌وترابري تبديل شد.
در سال 1390 هم با ادعاي کوچک‌سازي دولت نيز وزارت راه‌وترابري به وزارت راه‌وشهرسازي و با ادغام دو وزارتخانه «راه‌وترابري» و «مسکن‌وشهرسازي» شکل گرفت. هدف از اين يادآوري آن است که در حدود 90 سال وزارت متبوعه اولويت اصلي خود را ساخت توسعه و زيربناها و نگهداري جاده، ريل، بندر و فرودگاه قرار داد.

درحالي‌که به تأييد اکثر کارشناسان حمل‌ونقل «موتور توسعه اقتصادي کشور» است ولي هيچ‌وقت نام حمل‌ونقل بر تارک اين وزارتخانه شکل نگرفت. اساساً ساخت‌وساز چه در حوزه زيرساخت‌هاي حمل‌ونقلي و چه در حوزه مسکن و شهرسازي با توجه به افتتاحيه‌ها، عکس‌گرفتن‌ها، پاره‌کردن روبان و غيره از جذابيت بيشتري براي ديده‌شدن افراد تا برنامه‌ريزي، سياست‌گذاري و مديريت حمل‌ونقل در اتاق‌هاي فکر برخوردار است. البته اگر بودجه و پول باشد، صد برابر راحت‌تر و اگر هم نبود که مي‌گويند بودجه و امکانات نبود، نساختيم و خبري از افتتاح نيست.

هرچند ما مردم هم عادت کرديم که در اين سال‌ها افتتاحيه‌هاي نصف و نيمه و حتي تعطيلي پروژه‌هاي مفتوحه را هم در اين دوران شاهد باشيم.
اما در حوزه حمل‌ونقل «مديريت» حرف اول و آخر را مي‌زند. اگر در حوزه حمل‌ونقل نتوانيم خوب برنامه‌ريزي و سياست‌گذاري کنيم، آن امکانات، تأسيسات و زيربناها هم به هدر مي‌رود.

لذا جناب وزير با شما صحبت زياد داريم. فعلا عجالتاً بدانيم که «حمل‌ونقل» پاشنه آشيل آن وزارتخانه است. اگر حوزه حمل‌ونقل داخلي و بين‌المللي کشور چه در بخش کالا و چه در بخش مسافر در حوزه جاده‌اي، ريلي، دريايي و هوايي، خوب ساماندهي، مديريت، برنامه‌ريزي و سياست‌گذاري نشود مشکلات وزارتخانه متبوع جنابعالي کماکان بر جاي خود باقي خواهد ماند.

حمل‌ونقل ازجمله سيستم‌هايي است که جنس و ظاهر آن در زمره ساخت‌وساز نيست و اساساً از نوعي ديگر بوده و نياز به نگاهي از نوع ديگر نيز دارد.
پيشنهاد مي‌کنيم اصلح است:
1- تکليف حوزه حمل‌ونقل را با حوزه مسکن و شهرسازي هر چه زودتر روشن کنيد.
2- بسياري از مشکلات حوزه حمل‌ونقل در بخش تأمين اجتماعي، ماليات، ارزش‌افزوده و...است، به آنان سروسامان دهيد.
3- واقعي‌سازي قيمت سوخت را به‌جد در هيئت دولت پيگيري کنيد تا روزي 35 ميليون دلار سوبسيد بنزين از جيب مردم پرداخت نشود.
4- کاهش تصادفات و افزايش ايمني سفر صرفاً از طريق سازمان‌هاي متولي در آن وزارتخانه امکان‌پذير نيست، طرحي نو دراندازيد.
5- ناوگان فرسوده که انرژي و سرمايه کشور را هدر مي‌دهند را با استفاده از تجارب ديگر کشورها نوسازي کنيد.
6- ترانزيت و حمل‌ونقل بين‌المللي را که درآمدي پايان‌ناپذير براي کشور است با توجه به حوزه لجستيک کشور و ژئوپليتيک منطقه برنامه‌ريزي کوتاه‌مدت کنيد.
هنوز حرف براي گفتن زياد است، ان‌شاءالله در فرصتي ديگر...